Nói về Đồn cao Đông Triều và sự kiện đánh chiếm đồn Đông Triều, các tài liệu lịch sử cho biết: Đồn Đông Triều được quâ đội viễn chinh Pháp và chính quyền thực dân Pháp ở Đông Dương thiết lập trong quá trình xâm chiếm và bình định Bắc kì hồi cuối thế kỉ 19, đầu thế kỉ 20.
Đồn Đông Triều nằm trong hệ thống đồn, bốt địch án ngữ đường 18 trong một thế liên hoàn gồm 3 vị trí là Chí Linh, Đông Triều, Mạo Khê- Tràng Bạch, trong đó 2 đồn Mạo Khê và Tràng Bạch có vị trí gần kề được gắn liền với nhau. Ba khu vực này có thể tiếp ứng với nhau một cách nhanh chóng nhờ có Quốc lộ 18 và đóng cách nhau không xa. Bởi vậy, trong quá trình thành lập chiến khu Trần Hưng Đạo, nhiệm vụ trung tâm là phải tiêu diệt được các đồn Chí Linh, Đông Triều, Mạo Khê và Tràng Bạch.
Theo kế hoạch, lực lượng vũ trang cách mạng sẽ chia làm 3 bộ phận đồng loạt tấn công các đồn địch vào ngày 8/6/1945.
Về sự kiện đánh đồn Đông Triều, cuốn “Lịch sử quân sự Việt nam”do Viện lịch sử Quân sự Việt nam nghiên cứu, xuất bản cho biết: “Đồn Đông Triều nằm trên đồi cao bên QL18 nối Hà Nội với Quảng Ninh. Đồn lớn có thể đóng được hàng ngàn binh lính. Trước kia có Nhật và lính khố đỏ đóng, nay chỉ còn lính cơ do tri huyện Đỗ Văn Cang cai quản. Tại đây ta móc nối được với người chỉ huy lính cơ là Nguyễn Hiền và đã mời Nguyễn Hiền họp với ban lãnh đạo cuộc khởi nghĩa. Nguyễn Hiền vận động được tri huyện đưa toàn bộ lính cơ lên ngủ ở đồn Bảo an từ đêm 6/6. Ngày 7/6 Hiền lại cấp giấy phép cho 2 người cai về thăm nhà và phái lính đi tuần thật xa.
Rạng sáng ngày 8/6, ngày chính thức khởi nghĩa, Hiền ra lệnh cho toàn bộ lính cơ còn lại nộp súng và dồn họ lên tầng thượng lô cốt giam lỏng. Đúng giờ hẹn, đ/c Nguyễn Bình dẫn gần 100 nghĩa quân mang cờ đỏ sao vàng tiến tới đồn. Cả đoàn chỉ có một súng trường, còn lại toàn giáo mác, gậy gộc, gươm đao.
Đúng 6 giờ sáng, quân cách mạng tiến vào đồn. Cổng đồn đã mở sẵn, không phải nổ một phát súng nào. Các mũi tấn công theo kế hoạch đi chiếm đóng khắp nơi. Nguyễn Hiền tuyên bố với binh lính là cách mạng đã đến giải phóng đồn, ai theo Việt Minh đứng sang một bên, ai muốn trở về quê quán được cách mạng bảo đảm an toàn. Chỉ có 8 người xin về quê còn tất cả 40 binh lính mang theo 40 khẩu súng đã về với quân cách mạng. Các kho thóc được phá chia cho dân. Chính quyền cách mạng được thành lập.
Cũng theo các tài liệu lịch sử, việc chiếm đồn Đông Triều sáng ngày 8/6/1945 nằm trong kế hoạch hành động chung của tỉnh ủy lâm thời Hải Dương để tiến tới thành lập chiến khu Trần Hưng Đạo- chiến khu Đông Triều trong thời kì tiền khởi nghĩa. Sự kiện này đã mở đầu cho chuỗi thành công trong các hoạt động cách mạng sau này của LLVT chiến khu đó là tiếp tục giải phóng Chí Linh, Tràng Bạch, Mạo Khê cùng trong ngày 8/6/1945, sau đó là giải phóng Kinh Môn, Thủy Nguyên, Thanh Hà, Uông bí, tỉnh lỵ Quảng yên…
Ngay sau khi đánh chiếm thành cong Đồn Đông Triếu sáng ngày 8/6, buổi chiều cùng ngày lực lượng cách mạng khu vực Đông Triều đã tập trung về chùa Bác Mã cùng với hàng vạn quần chúng cách mạng ở các vùng lân cận tham dự cuộc mít tinh chính thức thành lập chiến khu Trần Hưng Đạo- chiến khu Đông Triều.